ಭಾರತಾಚೊ ಅಭಿಮಾನ : ಆರ್ಯಭಟ (भारताचॊ अभिमान : आर्यभट )

भारताचॊ अभिमान : आर्यभट 

भारत देश कॆद्नायि खंचेंतु माकसि नाश्शिलॆ. हे देशांतु देवु, संत, ख्यात राय, रायालॆ घराणि, स्वातंत्र्य योद जावनु घॆलील वरि विज्ञानि, तंत्रज्ञानि लोक सहित जन्मुनु अपार देणिगा दीव्नु घॆल्लिंति. जाल्यारि हित्लाचॆ झाड वाक्कद न्हंयि म्हण्चॆ आद्गति प्रमाणॆ आम्गॆलॆ राष्ट्रांतु जन्मिलॊ तस्सालॆ लोकांक अगत्य प्रसिद्धि दिवचा इच्छाशक्ति आम्गॆलॆ राजकीय पुडार्‍यानि दाकैनि. तस्सल्यांतु एकळॊ ‘आर्यभट हागेलॊ जनमु क्रि.श. ४७६ ंतु अष्मकंतु जाल्लॊ. मागिरि तॊं वांचिलॆ मात्र कुसुमपुरांतु. हे कुसुमापुर आयचॆ पाट्ना(पयलेचॊ पाटलिपुत्र) म्हणताति. आर्यभटान बरॆयिलॆ मुखेल कृति "आर्यभटीय". हांतु तॊ भूंयि आपणालॆ अक्षाचॆ सुत्लु घूवंता म्हॊणु सिद्ध कॊरचॆ खात्तॆरि लॆक्काचॆ आनि खगोळशास्त्राचॆ सिद्धांत दवर्‍ता. तश्शीचि सक्कड ग्रह सूर्यालॊ सुत्लु घूव्चाति म्हणचॆ खातिरि हाणॆ बरपूर विचार मंडन कॆल्ला. तागॆलॆ ‘सौरव्यूह सिद्धांत सूर्य खातॆरि आस्सुनु (heटioछिeटिणडिiछि). हे पुस्तक चार वांटॊ जाव्नु विभागन कॆल्ला. ताणॆ सूर्य आनि चंद्रालॆ चम्कणिचॆ चुर्‍क(वेग) कित्लॆ म्हण्चॆ प्रथम जाव्नु सॊद्दिला म्हणचॆ भारता सर्वांनि अभिमान पावचॆ तस्सालॊ विषयु जाव्नास्स. त्या खात्तिरिचि भारताचॆ प्रथम उपग्रहाक तागॆलॆ नांव दवर्‍लिलॆ. 

गॆलिलियो पशि एक वर्ष पय्लॆचि आर्यभटानि पृथ्वि उरूट आस्स म्हॊणु सांगूनु ताज्जॆ व्यास सहित सांगला. हे पूरा समग्र माहिति आम्का तांगॆलॆ ‘आर्यभट्टीयम्‘ ग्रंथांतु मॆळ्ता. हे श्लोक वाज्जीया मृज्जालशिखिवायुमयॊ भूगोल: सर्वतो वृत्त: आर्यभट्टीयम्, ४ ६ (म्हळयारि मात्ति, उद्दाक आनि वारॆंन भरिलॊ हे भूंयि उरूट आस्स. आनि भूंय्चॆ व्यास १२,७१६ कि.मि तित्लॆ म्हॊणु आर्यभटानि अंदाजु कॆलीलॆ. आत्त उपग्रह मदत्तानि मॆज्जिलि तॆद्दना कोळ्नु आय्यिलॆ म्हळयारि पृथ्वि व्यास १२,७५६ कि.मि आस्स म्हॊणु. उपग्रह आनि आर्यभटानि लॆक्क निमित्य सॊद्दुनु काडिलॆ कित्लॆ लाग्गि लाग्गि आस्स पळेया.  

आर्यभटानि आपणालॆ एक सूत्र ताकूनु हे भूंयि कित्तुलॆ वारॆं जाल्ला म्हॊणु सांगल्या. ‘भ अपक्रमो ग्रहांश हे सूत्र निमित्य प्रथ्वि २४ अंश (भ = २४) बग्वला म्हॊणु सांगिलॆ. आयचॆ विज्ञान सहित ताज्जॆ लाग्गिचॆ २३.५ अंश भूंयि वारॆं आस्स म्हॊणु सांग्ता. हाज्जेन आम्मि अभिमान पावनाशि उरचाक जात्वॆ? आयचॆ नवीन पीळ्गिचांक आर्यभट प्रेरक जाव्नु विश्वाचॆ विज्ञान, तंत्रज्ञान, खगोळशास्त्र क्षेत्रांतु आम्गॆलॆ लोकचि मस्त देणिगा दीवोंति म्हॊणु आशा कॊरया. 

ಭಾರತಾಚೊ ಅಭಿಮಾನ : ಆರ್ಯಭಟ 

ಭಾರತ ದೇಶ ಕೆದ್ನಾಯಿ ಖಂಚೇಂತು ಮಾಕಸಿ ನಾಶ್ಶಿಲೆ. ಹೇ ದೇಶಾಂತು ದೇವು, ಸಂತ, ಖ್ಯಾತ ರಾಯ, ರಾಯಾಲೆ ಘರಾಣಿ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಯೋದ ಜಾವನು ಘೆಲೀಲ ವರಿ ವಿಜ್ಞಾನಿ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಿ ಲೋಕ ಸಹಿತ ಜನ್ಮುನು ಅಪಾರ ದೇಣಿಗಾ ದೀವ್ನು ಘೆಲ್ಲಿಂತಿ. ಜಾಲ್ಯಾರಿ ಹಿತ್ಲಾಚೆ ಝಾಡ ವಾಕ್ಕದ ನ್ಹಂಯಿ ಮ್ಹಣ್ಚೆ ಆದ್ಗತಿ ಪ್ರಮಾಣೆ ಆಮ್ಗೆಲೆ ರಾಷ್ಟ್ರಾಂತು ಜನ್ಮಿಲೊ ತಸ್ಸಾಲೆ ಲೋಕಾಂಕ ಅಗತ್ಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ದಿವಚಾ ಇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿ ಆಮ್ಗೆಲೆ ರಾಜಕೀಯ ಪುಡಾರ್‍ಯಾನಿ ದಾಕೈನಿ. ತಸ್ಸಲ್ಯಾಂತು ಏಕಳೊ ‘ಆರ್ಯಭಟ ಹಾಗೇಲೊ ಜನಮು ಕ್ರಿ.ಶ. ೪೭೬ ತು ಅಷ್ಮಕಂತು ಜಾಲ್ಲೊ. ಮಾಗಿರಿ ತೊಂ ವಾಂಚಿಲೆ ಮಾತ್ರ ಕುಸುಮಪುರಾಂತು. ಹೇ ಕುಸುಮಾಪುರ ಆಯಚೆ ಪಾಟ್ನಾ(ಪಯಲೇಚೊ ಪಾಟಲಿಪುತ್ರ) ಮ್ಹಣತಾತಿ. ಆರ್ಯಭಟಾನ ಬರೆಯಿಲೆ ಮುಖೇಲ ಕೃತಿ "ಆರ್ಯಭಟೀಯ". ಹಾಂತು ತೊ ಭೂಂಯಿ ಆಪಣಾಲೆ ಅಕ್ಷಾಚೆ ಸುತ್ಲು ಘೂವಂತಾ ಮ್ಹೊಣು ಸಿದ್ಧ ಕೊರಚೆ ಖಾತ್ತೆರಿ ಲೆಕ್ಕಾಚೆ ಆನಿ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಾಚೆ ಸಿದ್ಧಾಂತ ದವರ್‍ತಾ. ತಶ್ಶೀಚಿ ಸಕ್ಕಡ ಗ್ರಹ ಸೂರ್ಯಾಲೊ ಸುತ್ಲು ಘೂವ್ಚಾತಿ ಮ್ಹಣಚೆ ಖಾತಿರಿ ಹಾಣೆ ಬರಪೂರ ವಿಚಾರ ಮಂಡನ ಕೆಲ್ಲಾ. ತಾಗೆಲೆ ‘ಸೌರವ್ಯೂಹ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಸೂರ್ಯ ಖಾತೆರಿ ಆಸ್ಸುನು (heಟioಛಿeಟಿಣಡಿiಛಿ). ಹೇ ಪುಸ್ತಕ ಚಾರ ವಾಂಟೊ ಜಾವ್ನು ವಿಭಾಗನ ಕೆಲ್ಲಾ. ತಾಣೆ ಸೂರ್ಯ ಆನಿ ಚಂದ್ರಾಲೆ ಚಮ್ಕಣಿಚೆ ಚುರ್‍ಕ(ವೇಗ) ಕಿತ್ಲೆ ಮ್ಹಣ್ಚೆ ಪ್ರಥಮ ಜಾವ್ನು ಸೊದ್ದಿಲಾ ಮ್ಹಣಚೆ ಭಾರತಾ ಸರ್ವಾಂನಿ ಅಭಿಮಾನ ಪಾವಚೆ ತಸ್ಸಾಲೊ ವಿಷಯು ಜಾವ್ನಾಸ್ಸ. ತ್ಯಾ ಖಾತ್ತಿರಿಚಿ ಭಾರತಾಚೆ ಪ್ರಥಮ ಉಪಗ್ರಹಾಕ ತಾಗೆಲೆ ನಾಂವ ದವರ್‍ಲಿಲೆ. 

ಗೆಲಿಲಿಯೋ ಪಶಿ ಏಕ ವರ್ಷ ಪಯ್ಲೆಚಿ ಆರ್ಯಭಟಾನಿ ಪೃಥ್ವಿ ಉರೂಟ ಆಸ್ಸ ಮ್ಹೊಣು ಸಾಂಗೂನು ತಾಜ್ಜೆ ವ್ಯಾಸ ಸಹಿತ ಸಾಂಗಲಾ. ಹೇ ಪೂರಾ ಸಮಗ್ರ ಮಾಹಿತಿ ಆಮ್ಕಾ ತಾಂಗೆಲೆ ‘ಆರ್ಯಭಟ್ಟೀಯಮ್‘ ಗ್ರಂಥಾಂತು ಮೆಳ್ತಾ. ಹೇ ಶ್ಲೋಕ ವಾಜ್ಜೀಯಾ ಮೃಜ್ಜಾಲಶಿಖಿವಾಯುಮಯೊ ಭೂಗೋಲ: ಸರ್ವತೋ ವೃತ್ತ: ಆರ್ಯಭಟ್ಟೀಯಮ್, ೪ ೬ (ಮ್ಹಳಯಾರಿ ಮಾತ್ತಿ, ಉದ್ದಾಕ ಆನಿ ವಾರೆಂನ ಭರಿಲೊ ಹೇ ಭೂಂಯಿ ಉರೂಟ ಆಸ್ಸ. ಆನಿ ಭೂಂಯ್ಚೆ ವ್ಯಾಸ ೧೨,೭೧೬ ಕಿ.ಮಿ ತಿತ್ಲೆ ಮ್ಹೊಣು ಆರ್ಯಭಟಾನಿ ಅಂದಾಜು ಕೆಲೀಲೆ. ಆತ್ತ ಉಪಗ್ರಹ ಮದತ್ತಾನಿ ಮೆಜ್ಜಿಲಿ ತೆದ್ದನಾ ಕೋಳ್ನು ಆಯ್ಯಿಲೆ ಮ್ಹಳಯಾರಿ ಪೃಥ್ವಿ ವ್ಯಾಸ ೧೨,೭೫೬ ಕಿ.ಮಿ ಆಸ್ಸ ಮ್ಹೊಣು. ಉಪಗ್ರಹ ಆನಿ ಆರ್ಯಭಟಾನಿ ಲೆಕ್ಕ ನಿಮಿತ್ಯ ಸೊದ್ದುನು ಕಾಡಿಲೆ ಕಿತ್ಲೆ ಲಾಗ್ಗಿ ಲಾಗ್ಗಿ ಆಸ್ಸ ಪಳೇಯಾ.  

ಆರ್ಯಭಟಾನಿ ಆಪಣಾಲೆ ಏಕ ಸೂತ್ರ ತಾಕೂನು ಹೇ ಭೂಂಯಿ ಕಿತ್ತುಲೆ ವಾರೆಂ ಜಾಲ್ಲಾ ಮ್ಹೊಣು ಸಾಂಗಲ್ಯಾ. ‘ಭ ಅಪಕ್ರಮೋ ಗ್ರಹಾಂಶ ಹೇ ಸೂತ್ರ ನಿಮಿತ್ಯ ಪ್ರಥ್ವಿ ೨೪ ಅಂಶ (ಭ = ೨೪) ಬಗ್ವಲಾ ಮ್ಹೊಣು ಸಾಂಗಿಲೆ. ಆಯಚೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಹಿತ ತಾಜ್ಜೆ ಲಾಗ್ಗಿಚೆ ೨೩.೫ ಅಂಶ ಭೂಂಯಿ ವಾರೆಂ ಆಸ್ಸ ಮ್ಹೊಣು ಸಾಂಗ್ತಾ. ಹಾಜ್ಜೇನ ಆಮ್ಮಿ ಅಭಿಮಾನ ಪಾವನಾಶಿ ಉರಚಾಕ ಜಾತ್ವೆ? ಆಯಚೆ ನವೀನ ಪೀಳ್ಗಿಚಾಂಕ ಆರ್ಯಭಟ ಪ್ರೇರಕ ಜಾವ್ನು ವಿಶ್ವಾಚೆ ವಿಜ್ಞಾನ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರಾಂತು ಆಮ್ಗೆಲೆ ಲೋಕಚಿ ಮಸ್ತ ದೇಣಿಗಾ ದೀವೋಂತಿ ಮ್ಹೊಣು ಆಶಾ ಕೊರಯಾ.